Lokale heffingen

De paragraaf lokale heffingen betreft zowel heffingen waarvan de bestedingen gebonden zijn (afvalstoffenheffing en rioolheffing) als heffingen waarvan de bestedingen ongebonden zijn (onroerendezaakbelastingen, precario- en hondenbelasting).

Gebonden heffingen en wijziging van het Besluit Begroting en Verantwoording.
De wijziging van het Besluit Begroting en Verantwoording heeft -met ingang van de begroting 2017- nieuwe eisen gesteld aan de inzichtelijkheid van de begroting met betrekking tot de kosten die in de tarieven worden meegenomen. In de onderbouwing van de kosten moet onder meer zichtbaar worden gemaakt wat er aan overhead en BTW in deze tarieven zit en welke verdeelsleutel de gemeente hanteert met betrekking tot overhead. Ook de nieuwe regels voor de berekening van de interne gemeentelijke rekenrente zijn van invloed op de tarieven. Ook voor de jaarrekening 2019 voldoet de inrichting van deze paragraaf aan de nieuwe eisen.

In deze paragraaf wordt achtereenvolgens ingegaan op:

• het gevoerde tarievenbeleid ten aanzien van de belangrijkste lokale heffingen;
• een overzicht van de totale baten uit belastingen, tarieven en leges;
• een overzicht van de lokale lastendruk in de periode 2017 tot en met 2019;
• het kwijtscheldingsbeleid;
• de landelijke woonlastenvergelijking.

De tarieven 2019 van de voor de woonlasten belangrijkste heffingen zijn conform de besluitvorming van de gemeenteraad in november 2018 ten opzichte van de tarieven 2018 als volgt aangepast:

De onroerendezaakbelastingen
De verhoging van de tarieven voor de onroerendezaakbelastingen was gebaseerd op de voor het jaar 2019 geraamde inflatie van 2,4% voor zowel het tarief woningen als de tarieven niet-woningen. De systematiek is dat wat een eigenaar of gebruiker met een gemiddelde waarde (woning of niet-woning) betaald het volgende jaar met maximaal de inflatie mag stijgen.

De rioolheffing
Voor de rioolheffing geldt dat de tarieven maximaal 100% kostendekkend mogen zijn. Voor 2019 was er gekozen om 96% van de begrote kosten door te belasten via de heffing of door een onttrekking aan de egalisatievoorziening. De resterende 4% van de begrote kosten komt ten laste van de algemene middelen. Indien bij de jaarrekening de lasten lager of hoger uitvallen dan begroot is het uitgangspunt dat dit terugvloeit naar de burger door een lagere of hogere onttrekking aan de egalisatievoorziening.

In de primaire begroting was een onttrekking van € 400.000 aan de egalisatievoorziening geraamd. Bij de 2^e Tussenrapportage is deze gewijzigd in een storting van € 75.000 als gevolg van een voordeel op de kapitaallasten (rente en afschrijving). In de realisatie is de dotatie uiteindelijk € 346.000 hoger dan de gewijzigde begroting. Belangrijkste oorzaak is het per abuis dubbel meenemen van de kosten van straatreiniging in de raming (€ 345.000 V). Overige grote afwijkingen zijn een hogere opbrengst van de rioolheffing door meer aansluitingen (€ 109.000 V) en de noodzakelijke toevoeging aan de voorziening dubieuze debiteuren (€ 143.000 N).

De afvalstoffenheffing
Ook voor de afvalstoffenheffing geldt dat de tarieven maximaal 100% kostendekkend mogen zijn.
Voor 2019 was er gekozen om 96% van de begrote kosten door te belasten via de heffing of door een onttrekking aan de egalisatiereserve. De resterende 4% van de begrote kosten komt ten laste van de algemene middelen. Indien bij de jaarrekening de lasten lager of hoger uitvallen dan begroot is het uitgangspunt dat dit terugvloeit naar de burger door een lagere of hogere onttrekking aan de egalisatiereserve.

In de primaire begroting was een onttrekking van € 300.000 aan de egalisatiereserve geraamd. Bij de 2^e Tussenrapportage is deze gewijzigd in een onttrekking van € 207.000 als gevolg van een hoger resultaat 2018 van de GAD. In de realisatie is de onttrekking uiteindelijk € 32.000 hoger dan de gewijzigde begroting. Belangrijkste oorzaken zijn de extra toevoeging aan de voorziening dubieuze debiteuren (€ 169.000 N) en meer kwijtscheldingen (€ 85.000 N). Meevallers zijn te zien op de door te berekenen BTW (€ 153.000 V) omdat de kosten exploitatie (GAD) lager zijn. Verder is de bruto-opbrengst van de afvalheffing hoger door meer aansluitingen (€ 63.000 V). De overige afwijkingen zijn per saldo € 6.000 nadelig.

Conform de vigerende wetgeving is het een raadsbevoegdheid om over de onttrekking van de egalisatiereserve te besluiten. De geraamde onttrekking van € 207.000 is in de jaarrekening opgenomen. Voor het verschil ad € 32.000 zal bij behandeling van de jaarstukken gevraagd worden deze alsnog te onttrekken aan deze reserve.

Voorziening belasting debiteuren
Afgelopen jaar heeft een inhaalslag plaatsgevonden op het incasseren van openstaande belastingbedragen. Hierdoor is het inzicht in de inbaarheid van deze belastingdebiteuren sterk vergroot. De inbaarheid blijkt lager dan werd verondersteld. Dit heeft als gevolg dat een deel van de belasting debiteuren niet geïnd gaat worden. Dit zorgt voor een additionele last van € 680.000. Hiervan wordt € 312.000 toegerekend aan de riool- en afvalstoffenheffing. In de tabellen hierboven met betrekking tot de kostendekkendheid van riool- en afvalstoffenheffing is het bedrag van deze extra last terug te vinden.

Marktgelden
Met de marktcommissie (en ook de raadscommissie) is gesproken over de toerekening van kosten. Voor begroting 2019 heeft dit geleid tot een genuanceerdere kostenopstelling met tarieven die lager liggen dan de tarieven van 2018, waarover ook consensus is bereikt met de marktcommissie. Het betreft dan een lagere doorrekening van kapitaallasten, de kosten van de gewijzigde bouwfasering en een deel van de schoonmaakkosten.

In februari 2019 is met terugwerkende kracht door de raad besloten de tarieven van de zaterdag en woensdag markt te verlagen met ingang van 2018. Dit kon niet meer verwerkt worden in de begroting 2019. De lasten voor de teruggave over 2018 zijn tevens ten laste van 2019 geboekt.

Havengelden
De havengelden bestaan uit liggelden van woonboten en kadegelden voor vracht- en recreatievaart. Het overgrote deel is afkomstig van woonschepen. Kostendekkende tarieven zijn niet haalbaar. De gemeentelijke tarieven zijn nu al vergelijkbaar of hoger dan de commerciële tarieven van de particuliere havens in de omgeving. Daarnaast bieden particuliere havens meer faciliteiten en toezicht.

Leges omgevingsvergunningen In de begroting is de legesopbrengst voor het behandelen van aanvragen voor omgevingsvergunningen geraamd op € 2,3 miljoen. De gerealiseerde opbrengst is € 3,3 miljoen. De extra opbrengst is het gevolg van het aantrekkende economische klimaat. Hierdoor zijn er meer aanvragen ingediend dan oorspronkelijk verwacht, waarvan in december 2019 twee vergunningen met een legesopbrengst van € 613.000.

Hieronder is weergegeven hoe de lokale lastendruk zich van 2017 tot en met 2019 heeft ontwikkeld.

De peildatum van de woningwaarde is telkens de waarde per 1 januari van het voorafgaande jaar. Dit betekent voor de in de tabel opgenomen jaren:

De gemiddelde waardestijging van de woning voor het belastingjaar 2019 is 13%. Bij het vaststellen van de tarieven is uitgegaan van een verwachte stijging van 8%. De waardestijging van woningen is circa 5% hoger dan ingeschat. Bij het berekenen van de tarieven in augustus 2018 was nog onvoldoende inzicht van de aanzienlijke waardeontwikkeling. De hogere waardeontwikkeling heeft een positief effect op de baten OZB.

De OZB is met meer dan de inflatiecorrectie is toegenomen. Dit is het gevolg van de methodiek voor het bepalen van de OZB-tarieven. Bij de berekening van de OZB tarieven moeten wij vroegtijdig een inschatting maken van de waarde ontwikkeling. In de loop van het jaar wordt de uiteindelijke waarde bepaald aan de hand van verkoopcijfers en worden ook eventuele verbouwingen en uitbreidingen meegenomen. Deze uiteindelijke waarde is vorig jaar gemiddeld meer gestegen dan de inschatting van 8%.

Het COELO (Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden) van de Rijksuniversiteit van Groningen vergelijkt onder meer de lokale lasten. Het COELO brengt hierover jaarlijks de ‘Atlas van lokale lasten’ uit, met daarin informatie over alle gemeenten in Nederland.

COELO houdt bij het berekenen van de gemiddelde WOZ-waarde geen rekening met de verlaging van de WOZ-waarden door bezwaar of beroep. Hierdoor kan het door de gemeente gepresenteerde bedrag aan gemiddelde woonlasten afwijken van de door COELO gepresenteerde bedragen. Hilversum presenteerde voor 2019 een bedrag aan gemiddelde woonlasten van € 743. COELO kwam voor Hilversum uit op een bedrag van € 767 in 2019.

Het overzicht van de gemeenten (nummer 1 heeft de laagste gemiddelde woonlasten) voor een meerpersoonshuishouden met daarin opgenomen de positie van gemeente Hilversum, ziet er als volgt uit.

Veel gemeenten staan (evenals Hilversum) in de rangorde rond het gemiddelde geconcentreerd. Kleine wijzigingen in de woonlasten (van minder dan 10 %) leiden hierdoor al tot een grote verschuiving in de rangorde.